AI Schrijft Sensationele Koppen! Journalisten in Shock: ‘Is Dit Het Einde van de Mensheid?’
Op 21 maart gaf Nick Kivits de workshop AI voor schrijvers, waar zo’n 15 VWN’ers op af kwamen. Nick schrijft al jaren over tech en handige tools voor journalisten voor vakblad Villamedia. Grote taalmodellen (LLM’s) als ChatGPT hebben tot een revolutie geleid in het produceren van lappen tekst. De gevolgen voor het schrijversvak zijn nog lang niet duidelijk.
Tekst: Bruno van Wayenburg
Foto’s: Camila van Ham en AI
Toch gaf Nick alvast voor een uitverkocht zaaltje een indruk van wat taalmodellen als ChatGPT van OpenAI (en zusjes Gemini van Google, voorheen Bard, en Microsoft Copilot) in hun mars hebben, en wat wij broodschrijvers daarmee zouden kunnen. Hoewel iedereen braaf zijn laptop mee had genomen en accounts had aangemaakt, kwam het jammer genoeg weinig van zelf proberen.
Prompts: precieze opdrachten voor het taalmodel
De meeste aanwezigen zullen al wel eens geëxperimenteerd hebben met de tekst-uitpoepende taalmodellen, maar Nick wist nog wel flink wat nieuwe mogelijkheden, valkuilen en toepassingen te belichten.
Zo maakt de precieze opdracht die je een taalmodel in natuurlijke taal meegeeft, een prompt, onverwacht veel verschil. Je kunt de AI niet alleen vragen hoe hij de opdracht aanpakt, dus in welke stijl en op welke manier, maar je kunt bijvoorbeeld ook vragen om alle eerder prompts te vergeten, en dus met een schone lei te beginnen, of om minder te hallucineren.
Dat is serieus de vakterm voor de neiging van AI’s om feiten en referenties die ze debiteren volkomen uit de lucht te plukken. Dat is inherent aan de manier waarop ze werken, legde Kivits uit. Ze produceren hun teksten door op een geavanceerde manier steeds te voorspellen wat de volgende letter moet worden. Met waarheid zijn ze niet bezig, die zit hooguit in hun trainingsmateriaal.
Fabels of pure kolder terugdringen
De neiging tot fabeltjes vertellen heeft ook te maken met die training: de modellen willen volgens Kivits ‘als een overenthousiaste stagiair’ hoe dan ook antwoord geven, en daarin kun je ze afremmen, bijvoorbeeld door te zeggen ‘je moet het eerlijk zeggen als je iets niet weet’. Dat werkt niet altijd, maar het dringt de hoeveelheid pure kolder wel een beetje terug. Handig.
Verschil gratis en betaalde versies
Verder zijn er behoorlijke verschillen tussen de modellen. ChatGPT is inmiddels aan versie 4 toe (voor betalende gebruikers) die beter is dan de versie 3.5 die beschikbaar is met een gratis account. Zo zouden bronnen minder vaak uit de duim gezogen zijn. Gemini is beter in het noemen van bronnen en het beantwoorden van de vraag ‘hoe kom je hierbij’?
De opties voor betalende leden wisselen vaak, soms per week, waarschuwt Kivits. Je kunt bij de betaalde versies meer tekst uploaden, en ook een voorgeprogrammeerde prompt instellen, zoals Kivits laat zien met zijn bijvoorbeeld de ‘Koppenklopper’ die Telegraaf-achtige koppen uitspuugt, al zijn ze nog wat krukkig:
‘Na eeuwenlang mysterie: Mona Lisa spreekt!’ ‘De glimlach van de Mona Lisa: Is ze blij of bedroefd? Grappig is dat deze koppenklopper stug dubbele punten blijft gebruiken, op zijn angelsaksisch, ook als je hem nadrukkelijk vraagt om dat niet te doen.
Hallucinatiecheck en hulp bij eindredactie
Hoe dit alles nu in te zetten als hulpje? Je kunt de modellen vragen om teksten te schrijven, hoewel het proza meestal nogal doorsnee is, om niet te zeggen looiig en lomp. Ook moet het dus gecheckt worden op hallucinaties en andere ongerechtigheden.
Maar taalmodellen kunnen ook eindredacteur spelen, laat Kivits zien: teksten nalezen op spelfouten, inkort- en ombouw-suggesties geven, en dus koppen suggereren.
Ik heb Gemini dus gevraagd om een sensationele kop boven dit stukje te verzinnen. De kop is inderdaad sensationeel maar ook extreem clichématig en hij dekt de lading niet. En vat zo de mogelijkheden en beperkingen die Kivits noemde best mooi samen.
AI-Fotografie
Camila van Ham maakte met behulp van copilot en Firefly foto’s van deze workshop. ‘Er was wat prompting voor nodig maar ik vind het best gaaf dat er überhaupt iets uitkomt wat er enigszins op lijkt.
Bij de eerste foto blijkt dat als je het niet specifiek benoemt, er dan alleen mannen aan tafel zitten. Op de tweede foto staan meer vrouwen, maar je ziet ook dat gezichten maken moeilijk lijkt te zijn. Bij de derde foto is de sfeer van de vergaderzaal bij Se7en verrassend goed.
Dit was een van de prompts die ik maakte:
Maak een afbeelding van een informele bijeenkomst van 15 personen met een meerderheid aan vrouwen, allemaal casual gekleed, in een vergaderzaal bij Se7en in Utrecht met de tafels in een U-opstelling. De kamer heeft botanisch behang en meubilair in groene en bruine tinten. Een mannelijke spreker geeft een presentatie over kunstmatige intelligentie met een powerpoint op een beeldscherm. De stijl van de afbeelding moet overeenkomen met de foto van een vergaderzaal die ik mee stuur (een foto van een vergaderzaal in Se7en)’
