Excursieverslag: Amsterdam Skills Centre
Onlangs probeerden een aantal VWN’ers een gescheurde ‘darm’ laparoscopisch (d.w.z. via een kijkoperatie) te hechten. Die kans kregen ze tijdens een excursie naar het Amsterdam Skills Centre van het Amsterdam UMC.
Door: Eva Kneepkens
In het chirurgenlab zijn een aantal operatiekamers nagebouwd, inclusief kleedkamer, ruimte waarin de apparatuur wordt gereinigd en bewegwijzeringsborden. Anders dan in een echte OK, staan er hier zes operatietafels in dezelfde ruimte in plaats van één tafel. Per tafel kunnen een aantal chirurgen (in spe) operatietechnieken oefenen terwijl de expert langsloopt en ze van feedback voorziet of de techniek voordoet; wat dan aan alle tafels te zien is op een groot beeldscherm.
Operatierobot
Daarnaast is er nog een ruimte met meerdere opstellingen voor laparoscopische operaties en waar zelfs een DaVinci-chirurgierobot staat. Aan zo’n laparoscopie-opstelling mochten wij ook onze vaste hand en hechttechnieken tentoonspreiden. Met een 3D-bril op en een soort joystick in iedere hand om de tangen te besturen, zie je hoe lastig het is om de hechtnaald met het hechtdraad op de juiste plek door het stukje siliconendarm te krijgen.
Best raar eigenlijk dat chirurgen in opleiding, na een paar keer meekijken, onder supervisie van een ervaren chirurg op echte patiënten mogen oefenen. Nu kunnen ze dat dus ook eerst in het skills lab oefenen op siliconen of bio-tissue, op poppen of zelfs menselijk weefsel afkomstig van overleden patiënten die voor overlijden hebben aangegeven dat ze hun lichaam hiervoor aan het UMC doneren.
Operatiereiskoffertje
Arts, PhD-student en chirurg in opleiding, Massie Rahimi, liet ons een soort reiskoffertje zien waarmee chirurgen in opleiding hun laparoscopische vaardigheden thuis kunnen oefenen. Hierin zitten een beeldscherm, joysticks en een kunststof lichaamsdeel om op te opereren. Het apparaat meet ook van alles, zoals het aantal bewegingen dat je maakt, de hoeveelheid kracht die je hierbij gebruikt en hoe lang je over de verschillende operatiehandelingen doet. Na het verplicht thuis oefenen, vindt een examen plaats.
Of dit ook leidt tot minder fouten door beginnende chirurgen in opleiding tijdens echte operaties, is niet bekend. Dat is lastig te onderzoeken volgens Massie omdat bij een operatie altijd meerdere mensen betrokken zijn en patiëntfactoren ook van invloed zijn op de uitkomst. Wel kunnen de chirurgen in opleiding meer uren oefenen waardoor ze de techniek sneller beheersen.
Virtuele operatiekamer
Als het aan het Amsterdam Skills Centre ligt, zegt CFO Jan de Wolde, dan is het klassieke opleidingsmodel van pupil en leermeester binnenkort verleden tijd. Een steeds groter deel van de opleiding zal digitaal plaatsvinden. Dankzij de miljoenen van het Dutch groeifonds zijn verschillende partijen, zoals hogescholen en ziekenhuizen, aan het kijken welke vaardigheden van de opleiding tot operatieassistente, radiologieassistente en anesthesiemedewerker op zo’n manier gedigitaliseerd kunnen worden.
In ziekenhuizen is een groot tekort aan deze drie beroepsgroepen. Regelmatig moeten ziekenhuizen noodgedwongen operatiekamers sluiten vanwege een personeelsgebrek. Door zo’n sluiting kunnen er ook minder operatieassistentes, radiologieassistentes en anesthesiemedewerkers opgeleid worden waardoor het personeelsgebrek verder toeneemt.
Die vicieuze cirkel kan doorbroken worden met digitale trainingen. Zo kan een operatieassistente in spe het opdekken van de operatietafel makkelijk virtueel oefenen, terwijl voor het leren intuberen een pop nodig is en dat kan dan via een regionale hub geoefend worden.
