Vereniging voor Wetenschapsjournalistiek en -communicatie

Onduidelijkheid over de nieuwe handhaving op schijnzelfstandigheid bij zzp’ers, afbouw van de zelfstandigenaftrek en een van de hoogste inflatiecijfers van Europa: hoe houden we dat freelancen een beetje betaalbaar?

Door: Anne van Kessel

Of je nou een ervaren rot bent of net je eerste stappen zet, als freelance journalist heb je naast je creatieve werk ook een bedrijf te runnen. Hoe doe je dat in deze tijden? 

Het VWN-bestuur verzamelde - in willekeurige volgorde - haar beste tips voor een bloeiende freelancepraktijk en combineerde deze met tips die voorbijkwamen tijdens de workshop ‘vette facturen en fijne fondsen’ op het Gouden Freelancer Symposium. Kijk vooral wat bij jou past en doe er je voordeel mee!

1. Voor velen een inkopper, maar misschien niet bij iedereen bekend: word lid van LIRA. Deze organisatie beheert (collectief) auteursrechten en aanspraken en verdeelt vergoedingen onder alle tekstmakers die daar recht op hebben. En dat levert je aan het einde van het jaar een fijne kerstbonus op.

2. Bepaal jouw verdienmodel en onderwerp. Duik niet iedere week in iets nieuws, dat kost veel tijd. Je research is je kapitaal. Vent dat maximaal uit. Specificeer in onderwerp, diversificeer in vaardigheden en genres. 

3. Plannen om jezelf te ontwikkelen of om een reis te maken voor een bijzondere productie? Denk aan ons VWN-Tripfonds of de Sanne Deurloo-beurzen. Ook Werktuig voor Ontwikkeling PPO kan uitkomst bieden (zij vergoeden tot ⅓ van de cursuskosten en sommige gemeenten vergoeden bij een goedgekeurde aanvraag nog eens ⅓). Op zoek naar een andere subsidie? Onlangs lanceerde Fonds BJP de Fondsvinder; een chatbot die je helpt uit te vinden of er een geschikte subsidie is voor jouw project.

4. Mix journalistiek werk met niet-journalistiek werk. Dan kun je binnen de journalistiek doen wat je écht leuk vindt, want van journalistiek alleen kan helaas vrijwel niemand rondkomen.

5. Zoek een 'accountabilitypartner'; een mede-freelancer met wie je bijvoorbeeld een maandelijkse lunch afspreekt om te kijken of je op koers bent met je gemaakte kwartaal- of jaarplannen. 

6. Deel je dag gunstig in. Ben je in de ochtend het productiefst; plan dan geen losse klusjes of belafspraken maar doe die in de middag. 

7. Geld verdienen met je pensioen of je AOV? Vraag de Nu voor Later regeling aan en krijg tot 300 euro vergoed als je recent een pensioenvoorziening hebt geregeld. Met je recent afgesloten AOV krijg je via de Zelfverzekerd regeling een eenmalige stimulansbeloning van € 120,- en vergoeding van 50% van de maandelijkse kosten (met een maximum van € 50,- per maand) voor maximaal 12 maanden. 

8. Maak een financieel plan. Hoeveel moet er minimaal binnenkomen om je lasten te dekken? Wil je je eigen financiële situatie weleens door een expert bekeken hebben? NVJ-leden met een Freelancerlidmaatschap kunnen een Financiële APK aanvragen. 

9. Bereken hoe lang je over een opdracht kunt doen om er een fatsoenlijk bedrag aan over te houden. 

10. Reken bij opdrachten die je tegen uurtarief doet een redelijk uurtarief. Als gevolg van de afbouw van de zelfstandigenaftrek (in 2025 zal deze €2.470 per jaar zijn, terwijl deze in 2021 nog €7.030 was. In 2027 zal deze nog slechts €900 bedragen), zullen veel freelancers in koopkracht achteruit gaan. Een goed uurtarief is daarom nu nog belangrijker. De NvJ gebruikt een rekentool op basis van de journalistieke cao en komt op uurtarieven van 52 euro voor junioren (3 jaar ervaring), 87 euro voor medioren (10 jaar ervaring) en 98 euro voor senioren (15 jaar ervaring). Sommigen beargumenteren dat dat zelfs nog aan de lage kant is, omdat journalisten relatief veel niet-declarabele uren maken (KNAB becijferde dat journalisten gemiddeld 22 declarabele uren per week maken).

11. Vergeet niet ieder jaar je tarieven te indexeren. Hierdoor zorg je ervoor dat je inkomen evenredig stijgt met de inflatie. Zou je dit niet doen, dan verlies je aan koopkracht en wordt je werk minder waard.

12. Deel je tarieven met je collega’s. Samen sta je een stuk sterker bij onderhandelingen. Wees geen dief van het collectief, zoals spoken word artist Atta de Tolk zei bij het Gouden Freelancer symposium. 

13. Durf weg te lopen bij een onderhandeling. Vraagt een opdrachtgever dat je voor onredelijk lage tarieven gaat werken? Vraag je dan af of je wel voor zo’n partij wil werken.

14. Houd de PPP-regel in de gaten. Iedere klus zou minimaal twee p’s uit de riedel pret, prestige en poen moeten opleveren. Iets dat veel geld verdient, maar waar je geen greintje plezier uithaalt en waar je ook nog eens geen prestige mee vergaart, moet je misschien laten lopen. 

15. Meer weten over de nieuwe zzp-wetgeving? Volg het dossier op de website van NvJ. Op 10 december organiseren de Belastingdienst en de NvJ een webinar over de handhaving op schijnzelfstandigheid. VWN-leden zijn van harte uitgenodigd.

16. En tot slot nog een leestip, geschreven door VWN-lid Jop de Vrieze. Over waarom we als creatievelingen toch zo slecht voor onszelf zorgen op financieel gebied.