Nieuws
Bella Felix wint VWN-publicatieprijs 2024
De VWN-publicatieprijs voor de beste wetenschapsjournalistieke productie van 2024 gaat naar journalist Bella Felix. Zij ontvangt de Gouden Beitel voor de tv-aflevering Het Verdwenen Dorp, voor het wetenschapsprogramma Focus, uitgezonden op NPO 2. Felix ontvangt naast de trofee een geldprijs van 545,45 euro*.
De winnende productie werd op 9 oktober 2024 uitgezonden bij de zender NPO 2. In deze aflevering volgt Bella Felix Nederlandse onderzoekers die willen weten wat de gevolgen zijn van de klimaatverandering in Tuktoyaktuk, een dorp in het uiterste noorden van Canada. De jury prijst de veelzijdigheid van het verhaal over een wetenschapper in actie. Felix laat met mooie beelden en een heldere verhaallijn zien hoe een betrokken onderzoeker met passie te werk gaat in dit bijzondere gebied. Op deze afgelegen plek ervaart een kleine gemeenschap hoe de permafrost dooit door opwarming, en hoe de kust kwetsbaar wordt voor de zee en afkalft.
Behalve dat Felix in de aflevering de grotere onderzoeksvragen rondom klimaatverandering schetst, laat ze ook prachtig zien dat wetenschap soms ook gewoon gaat over modder door een koffiefilter gieten en samenwerken met de lokale gemeenschap om te putten uit hun kennis. Intussen wordt de wetenschappelijke vraag goed uitgelegd, evenals de relevantie. Volgens de jury laat Felix met dit werk prachtig zien dat het werk van deze onderzoeker geen wetenschap vanuit een ivoren toren is doordat ze het verhaal juist brengt in de omgeving die de impact van deze wetenschap het sterkst ervaart.
Tweede en derde prijs
De tweede prijs gaat naar het artikel Alarm slaan of beter bewijs zoeken: de wetenschappelijke strijd achter kantelpunten in het klimaat van Jelmer Mommers en Thomas Oudman dat verscheen bij De Correspondent. Hierin reconstrueren de auteurs nauwgezet hoe twee wetenschappers in dit debat lijnrecht tegenover elkaar zijn komen te staan en hoe ze omgaan met de bevindingen uit hun onderzoek naar kantelpunten in het klimaat of ecosystemen, waarbij het natuurlijke systeem een grens over gaat en onomkeerbaar verandert. Volgens de jury slagen Jelmer Mommers en Thomas Oudman er goed in om genuanceerd de verschillen, maar juist ook de overeenkomsten te laten zien tussen de twee hoofdrolspelers. Daarmee geven ze een bijzonder kijkje in de wetenschappelijke keuken, zonder partij te kiezen. De jury was onder de indruk van de onderbouwde longread die bijzonder geschikt is voor wie die veelgenoemde kantelpunten beter wil begrijpen. Mommers en Oudman geven die lezers handvatten om nieuws over kantelpunten beter te kunnen duiden.
De derde prijs gaat naar het artikel Wat vrouwen niet mogen weten over hun eigen borsten door Ellen de Visser, gepubliceerd in De Volkskrant. In dit artikel vertelt ze dat sommige vrouwen dichter borstweefsel hebben dan andere. Dat vergroot niet alleen de kans op borstkanker, het maakt ook de kans groot dat een beginnende tumor bij een screening wordt gemist. Visser ontleedt in haar publicatie waarom vrouwen in Nederland niet te horen krijgen dat ze dicht borstweefsel hebben, terwijl dit in de Verenigde Staten wel gebeurt. Ellen de Visser heeft met dit stuk bijgedragen aan het op de kaart zetten van dit dilemma bij het bevolkingsonderzoek borstkanker. De jury prijst de manier waarop ze dat doet in een genuanceerd verhaal waarin ze zowel de persoonlijke kant vanuit een patiënt belicht als de overwegingen waar artsen en radiologen tegenaan lopen en hoe ze dit kundig vervlecht met feiten over de verschillende screeningstechnieken en harde cijfers. Daarmee zet ze naast een mooi persoonlijke verhaal van o.a. Ineke van den Heuvel ook degelijk en genuanceerd de stand van zaken weer.
De prijsuitreiking vond plaats op woensdagavond 12 maart in Utrecht. De jury bestond dit jaar uit wetenschapsjournalisten Erna van Balen, Joep Engels en Dorine Schenk.
De VWN-publicatieprijs is een jaarlijkse prijs voor de beste wetenschappelijksjournalistieke productie van dat jaar. De VWN zendt het bekroonde werk later dit jaar in voor de competitie voor European Science Journalist of de Year.
* Waarom 545,45 euro? De VWN hecht er belang aan dat tarieven en lonen in de journalistieke wereld (meer) worden geïndexeerd. De vereniging heeft daarom besloten het oorspronkelijke, eerder gecommuniceerde prijzengeld van 500 euro te corrigeren voor inflatie.